رایانش ابری چیست؟

رایانش ابری (Cloud computing) مدل رایانشی بر پایهٔ شبکه‌های رایانه‌ای مثل اینترنته که الگویی تازه برای عرضه، مصرف و تحویل خدمات رایانشی (شامل زیرساخت، نرم‌افزار، بستر، و سایر منابع رایانشی) با به‌کارگیری شبکه ارائه می‌کنه. 

 رایانش ابری از ترکیب دو کلمه رایانش و ابر ایجاد شده. ابر در اینجا استعاره از شبکه یا شبکه‌ای از شبکه‌های وسیع مثل اینترنته که کاربر معمولی از پشت صحنه و چیزی که در پی اون اتفاق می‌افته اطلاع دقیقی نداره. دلیل تشبیه اینترنت به ابر اینه که اینترنت مثل ابر جزئیات فنی‌اش رو از دید کاربرها پنهان می‌کنه. رایانش ابری یک فناوری جدید نیست، بلکه یک روش جدید برای به‌کارگیری منابع محاسباتی و یک مدل برای ارائه خدمت از طریق شبکه هست. در واقع رایانش ابری توانایی بهره‌وری و صرفه‌جویی در منابع IT و افزایش توان محاسباتی رو فراهم می‌کنه، به طوری که توان پردازشی به ابزاری با قابلیت دسترسی همیشگی و مقیاس‌پذیر تبدیل می‌شه. به زبان ساده Cloud Computing انجام امور روزمره‌ای مثل ذخیره‌سازی فایل، ایجاد سند و موارد مشابهی که با مجموعه نرم افزاری Office انجام می‌دید، هست اما بصورت آنلاین. یعنی بجای اینکه این نرم افزارها برروی کامپیوتر شما اجرا بشن برروی کامپیوترهای سرویس دهنده آنلاین اجرا می‌شن.

بر اساس تعریف موسسه ملی فناوری و استانداردها، رایانش ابری مدلیه برای فراهم کردن دسترسی آسون بر اساس تقاضای کاربر از طریق شبکه به مجموعه‌ای از منابع رایانشی قابل تغییر و پیکربندی نظیر شبکه، سرویس‌دهنده‌ها، مکان‌های ذخیره‌سازی، برنامه‌های کاربردی و خدمات. که این دسترسی بتونه با کمترین نیاز به مدیریت منابع یا نیاز به دخالت مستقیم فراهم‌کننده سرویس به سرعت فراهم شه. رایانش ابری شامل انواع مختلفی از خدماته و می‌تونه روی چند لایه ارائه بشه. لایه‌های رایانش ابری به شرح زیره:

نرم‌افزار به عنوان یک سرویس (SaaS)

یکی از لایه‌های رایانش ابری Software as a Service (SaaS) هست که در اون کاربرها به سادگی از یک مرورگر برای دسترسی به نرم‌افزاری که دیگران اون رو توسعه دادن، استفاده می‌کنن. در واقع نرم‌افزار رو به صورت سرویس روی اینترنت تحویل می‌دن و اینطوری نیاز به نصب نرم‌افزار روی کامپیوتر مشتری‌ها رو از بین می‌برن و نگهداری و پشتیبانی رو ساده‌تر می‌کنن. در سطح SaaS کاربران قابلیت کنترل یا دسترسی به زیرساخت رو ندارن. ویژگی‌های مهم این لایه اینه که به راحتی آخرین نسخه برنامه، همیشه در اختیار مشتری‌ها قرار می‌گیره و مشتری‌ها نیازی به نگهداری و به‌روزرسانی نرم‌افزار ندارن. علاوه بر این، چون تمامی محاسبات سنگین در زیرساخت‌های ارائه‌کننده خدمت انجام می‌شه، از این رو هزینه سخت‌افزار برای مشتری به شدت کاهش پیدا می‌کنه، همچنین دسترسی و مدیریت نرم‌افزار تجاری از طریق شبکه صورت می‌گیره و در آخر فعالیت‌ها از سرور مرکزی اداره می‌شن؛ نه در مکان هریک از مشتری‌ها و در نتیجه مشتری‌ها می‌تونن از راه دور و از طریق وب به برنامه‌ها دسترسی داشته باشن. بهترین مثال‌های شناخته‌شده برای SaaS، Salesforce.com و برنامه‌های کاربردی گوگل نظیر  GMail، Google Docs و صفحات گسترده هستن.

بستر به عنوان سرویس (PaaS)

یکی دیگر از لایه‌های رایانش ابری Platform as a Service (PaaS) هست. که بستر و محیطی رو فراهم می‌کنه که برنامه‌نویس‌ها بتونن از طریق اینترنت برنامه‌های کاربردی و خدمات رو راه اندازی و ایجاد کنن. خدمات PaaS در فضای Cloud میزبانی می‌شن و به سادگی و از طریق مرورگر‌های اینترنتی برای کاربران در دسترس قرار می‌گیرن. در واقع PaaS به کاربرها اجازه می‌ده که با استفاده از ابزارهای عرضه شده توسط ارائه دهنده، برنامه‌های کاربردی و نرم‌افزار ایجاد کنن. خدمات PaaS می‌تونه شامل ویژگی‌های از پیش پیکربندی شده‌ای باشه که مشترکین می‌تونن به عضویت اون در بیان و از اونها استفاده کنن. اونها می‌تونن ویژگی‌هایی رو که نیازها رو برطرف می‌کنه انتخاب کنن و ویژگی‌هایی که برای اونها مفید نیست رو دور بندازن. در خدمات PaaS زیرساخت و برنامه‌های کاربردی برای مشتریان، مدیریت و پشتیبانی می‌شه و همچنین سرویس‌ها دائما به روزرسانی می‌شن. خدمات PaaS مثل خیلی از خدماتCloud ، عموما بر اساس اشتراک پرداخت می‌شن، به این شکل،  مشتریان در نهایت تنها هزینه چیزی که استفاده می‌کنن رو پرداخت خواهند کرد.

در این مدل کاربر هیچ کنترلی روی سیستم‌عامل، سخت‌افزار یا زیرساخت نداره. عموما زیرساخت چارچوبی برای استقرار اپلیکیشن‌ها به حساب میاد؛ خدمات PaaS مثل  Google Apps Engine می‌تونه یه مبنای قدرتمند برای استقرار برنامه کاربردی فراهم کنه اما به هر حال ارائه‌دهنده خدمت هست.

زیر ساخت به عنوان سرویس (IaaS)

یکی دیگر از لایه‌های رایانش ابری Infrastructure as a Service (IaaS) هست که به عنوان یک مدلی از سرویس زیرساخت‌های رایانه‌ای برای حمایت از عملیات سازمانی و به عنوان مبنایی برای سیاست‌های خدمات سازمانی ارائه می‌شه. در این مدل به طور معمول (IaaS) ، به ارائه سیاست‌های سخت‌افزاری ، فضاهای ذخیره‌سازی (storage) ، سرورها (servers) و فضاهای مراکز داده (data center) تحت شبکه‌های کامپیوتری پرداخته می‌شه که مرتبط با عملکرد و مدیریت تجهیزات مورد ارائه به یک کلاینته  و هزینه‌های مرتبط با این نگرش برای کلاینت‌ها معمولا بر اساس استفاده اونها از ابزارهایی که شبکه در اختیارشون گذاشته محاسبه می‌شه. البته در بعضی موارد شامل نرم افزارها هم می‌شه.

بهره‌گیری از رایانش‌ابری مزایای فراوونی می‏تونه داشته باشد از جمله:

• صرفه‌جویی در هزینه خرید سخت‌افزار و نرم‌افزار
• متمرکزسازی اطلاعات و داده‌ها
• بازیافتن و ریکاوری اطلاعات
• اشتراک‌گذاری بیشتر اطلاعات
• امنیت موجود در فناوری پردازش‌ابری
• فضای ابری مجانی
• سرعت بالا

اما رایانش‌ابری بدون ایراد هم نیست. از ایرادات اون می‌شه به موارد زیر اشاره کرد:

• نیاز به دسترسی پیوسته به اینترنت
• مشکلات امنیتی
• عدم شفافیت
• وابستگی به شرکت خدمات دهنده