تحلیل شبکه‌های اجتماعی چه مزایایی داره؟

اگر بخوایم تعریف شبکه‌های اجتماعی رو شبیه اون چیزی که بارنز گفته، بیان کنیم می‌شه گفت:
شبکه‌های اجتماعی زمانی به‌وجود میان که ساختاری از گره‌های (Node) مرتبط به هم شکل بگیرن. این گره‌ها ممکنه از جنس فرد، گروه یا سازمان باشه.
با چنین دیدگاهی، می‌شه گفت اصطلاح شبکه‌های اجتماعی یک مفهوم عمومی و بسیار گسترده‌ست که به همه شبکه‌های اجتماعی انسانی و گروه‌های اجتماعی انسان‌ها اشاره داره و اون رو نمی‌شه در چند چیز ساده مثل اینستاگرام و توییتر و یوتوب خلاصه کرد.
با استفاده از تحلیل شبکه‌های اجتماعی می‌تونیم همکاری یک شرکت رو ارزیابی کنیم و به‌طور گرافیکی نشون بدیم که شرکت‌ها چطوری با هم همکاری می‌کنن، میزان این همکاری چقدره یا کدام شرکت‌ها برای همکاری از اهمیتی ویژه برخوردارن.
جوامع، گروه‌های مختلف مردم و گروه‌های دوستان، همه به نحوی با هم ارتباط برقرار می‌کنن. این روابط و ارتباطات در گروه‌های مختلف مردم و جوامع با هم متفاوته. می‌تونیم با تحلیل شبکه‌های اجتماعی این تفاوت‌ها را مورد بررسی قرار بدیم و از نتیجه این بررسی‌ها، استفاده کنیم.

فرض اساسی در تحلیل شبکه‌های اجتماعی اینه که جامعه از گروه‌های مختلف افراد تشکیل شده و توی هر کدوم از این گروه‌ها انواع مختلف رابطه برقراره. همچنین این گروه‌ها با سایر افراد و گروه‌های جامعه هم انواع مختلفی از روابط رو تشکیل می‌دن. کمبود یا ضعیف بودن رابطه‌ها در هر سطح بین گروه‌های مختلف هم متفاوته. در این حالت، یک «گروه» می‌تونه شامل یک شخص خاص، گروهی از افراد، یک سازمان، یک شرکت یا حتی یک کشور باشه. همچنین منظور از «رابطه» ممکنه رابطه دوستانه بین دو فرد باشه یا همکاری بین دو شرکت یا تبادل تجاری بین دو کشور.

روابط گوناگونی رو که گروه‌های مختلف با هم دارند می‌تونیم به‌صورت گرافیکی نشون داد که در نهایت، یه ساختار یا شبکه ایجاد می‌شه. تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجموعه روش‌هاییه که به مطالعه و تجزیه و تحلیل این ساختارها می‌پردازه. این تحلیل شامل عناصر کیفی و همچنین عناصر کمی هست.

اهداف تحلیل شبکه‌های اجتماعی

تجزیه و تحلیل شبکه‌های اجتماعی (Social network analysis) یا SNA اهداف مختلفی داره و برای انجام این تحلیل دلایل مختلفی مطرح می‌شه. یکی از دلایل استفاده از تحلیل شبکه‌های اجتماعی اینه که این تحلیل روشی مفیدی برای برجسته کردن ساختارهاییه که بدون استفاده از این تحلیل درک اونها خیلی سخت خواهد بود.
برای نمونه، با استفاده از تحلیل شبکه‌های اجتماعی می‌شه همکاری یک شرکت رو ارزیابی کرد و به‌طور گرافیکی نشون داد که شرکت‌ها چطوری با هم همکاری می‌کنن، میزان این همکاری چقدره، یا کدوم شرکت‌ها برای همکاری از اهمیتی ویژه برخوردار هستن.

کارشناسان در مورد چگونگی مطالعه و تحقیق در مورد علایق و تعاملات اجتماعی گروه‌های مختلف، اختلاف نظر دارن. تحلیل شبکه‌های اجتماعی رو می‌شه فرایند استفاده از نظریه گراف و شبکه‌ها برای تحقیق و بررسی تعاملات و ساختارهای اجتماعی توصیف کرد.

مثال تحلیل شبکه‌های اجتماعی

از تحلیل شبکه‌های اجتماعی می‌شه برای ارزیابی انواع روابط و تعامل، از جمله تعاملات مربوط به فرایند آموزش و یادگیری استفاده کرد. برای نمونه،‌ توی پژوهشی درباره نقش تحلیل شبکه‌های اجتماعی در تحلیل یادگیری،‌ مشخص شده که تحلیل شبکه‌های اجتماعی تأثیری مهم در مطالعه تعاملات بین افراد در فرایند یادگیری مبتنی بر فناوری و به‌طور ویژه، در فرایند یادگیری مسئله‌محور (Problem Based Learning) داره. با استفاده از تحلیل شبکه‌های اجتماعی می‌شه وضعیت فراگیرها رو در شبکه‌های تبادل اطلاعات،‌ فعالیت‌های ارتباطی و سایر تعاملات بین اونها بررسی کرد و با درک این تعاملات و نقش هر یک از فراگیرها در فرایند یادگیری، تأثیر تعامل در عملکرد تحصیلی رو مشخص کرد.

کاربردهای تحلیل شبکه‌های اجتماعی
اغلب تحلیل شبکه‌های اجتماعی برای پردازش و تجسم تعاملات اجتماعی و نحوه اشتراک‌گذاری در رسانه‌های اجتماعی، روابط کاری، روابط عاطفی، روابط اجتماعی و بسیاری موارد دیگر کاربرد داره. تجسم این روابط و تعاملات اغلب به شکل «نمودارهای گرافیکی روابط اجتماعی» یا سوسیوگرام (sociogram) نمایش داده می‌شه. در این نمودارها، «گره‌ها» نقطه هستند و «رابط‌ها» پیوند بین این نقاط که به شکل خط نمایش داده می‌شن.

تحلیل شبکه‌های اجتماعی در بخش‌های زیادی کاربرد داره. مهم‌ترین بخشی که از مزایای این تحلیل استفاده می‌کنه، حوزه جامعه‌شناسی مدرنه. اما از این تحلیل در بخش‌های دیگه مثل زیست‌شناسی، ارتباطات، تاریخ، علم داده، علوم سیاسی، تجارت الکترونیک و تحلیل بازار هم استفاده می‌شه.

نقش تحلیل شبکه‌های اجتماعی در تبلیغات
یکی از موارد تحلیل شبکه‌های اجتماعی، تعیین روابط و پیوندهای بین دوستان و اعضای خانواده‌ست. می‌شه در تحلیل شبکه‌های اجتماعی، رفتار هر فرد رو با سایر اعضای گروه دوستان یا خانواده تحلیل کرد و متوجه تفاوت‌ها اونهاشد.

اطلاعات جمع‌آوری شده از طریق تحلیل شبکه‌های اجتماعی نشون می‌ده که فرد در یک گروه دوستانه یا خانوادگی چقدر به دیگر اعضای اون گروه اعتماد داره، والدین چقدر به فرزندشون یا به هم توجه می‌کنن، تعاملات متقابل بین اقوام و دوستان دورتر چقدره و…

نمونه عالی برای نشون دادن کاربردهای تجزیه و تحلیل شبکه‌های اجتماعی، وقتیه که با گروه‌های خاصی از افراد سر و کار داشته باشیم. در تعریف تحلیل شبکه‌های اجتماعی مشخص شد که می‌تونیم ازش برای پردازش «گره‌ها» و «رابط‌های» ارتباطی در مجموعه بزرگی از داده‌ها استفاده کنیم. پس بهترین کاربرد تحلیل شبکه‌های اجتماعی وقتیه که با داده‌های کلان سر و کار داریم.

رسانه‌های اجتماعی مدت‌هاست که ما رو مشغول کردن. یکی از کاربردهای تحلیل شبکه‌های اجتماعی در رسانه‌های اجتماعی خودش رو نشان می‌ده. میلیون‌ها نفر روزانه از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنن و به کمک تحلیل شبکه‌های اجتماعی می‌تونیم همه این افراد رو در گروه‌های مختلف دسته‌بندی و تحلیل کنیم.

تشکیل گروه‌های رسانه‌های اجتماعی مبانی گوناگون دارن، از علایق مشترک گرفته تا پیوند دوستی و روز تولد. اطلاعاتی که به کمک تحلیل شبکه‌های اجتماعی جمع‌آوری می‌شن،‌ ممکنه برای تامین منافع شخصی هم مورد استفاده قرار بگیرن. اما مسئله اینه که چطوری؟

این اتفاق از طریق تبلیغات و کمپین‌های بازاریابی رخ می‌ده. به همین دلیله که در این نوع تحلیل شبکه‌های اجتماعی می‌بینیم که نه تنها پیوندها و مجموعه‌های داده به صورت تصویری و گرافیکی بیان می‌شن، بلکه می‌تونیم از اونها برای کسب سود هم استفاده کنیم.

کسایی که از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنن، می‌تونن ببینن که چطوری هر روز تبلیغات هدفمند فراوانی به سمت اونها سرازیر می‌شه. برای مثال، اگر فوتبالیست باشید، برای شما تبلیغات کفش فوتبال نمایش داده می‌شه و این اتفاقی نیست.

اطلاعاتی که این تبلیغات هدفمند از اونها استفاده می‌کنن، در فرایند تحلیل شبکه‌های اجتماعی جمع‌آوری شدن. اگر مثلا پست‌های یک فوتبالیست معروف رو دنبال کنید یا تصویر بازی فوتبال خودتون رو منتشر کرده باشید، این فعالیت‌ها تبلیغات هدفمند رو به سمت شما هدایت می‌کنن. در مورد مواد آرایشی، موسیقی، بازار سهام و خیلی از موارد دیگه هم صدق می‌کنه.